Wakacje 2024 w pełni, niedługo opublikujemy dla Was kilka nowych relacji ze szlaków Madery, w tym kilku szlaków nieoficjalnych. Pomyślałam, że to dobra okazja, na małe przypomnienie o tym, jak zwiedzać Maderę bezpiecznie.
Oficjalne wskazówki na temat bezpieczeństwa na szlakach Madery znajdziemy w kilku językach (PT,EN,DE,FR,ES,IT) na stonie IFCN oraz VISIT MADEIRA. IFCN to Instytut Lasów i Ochrony Przyrody Madery, a Visit Madeira to główne biuro promocji wyspy. Niestety, nie ma tam wersji polskiej, więc jako osoba publikująca treści o Maderze, czuję się wywołana do tablicy. Ale ja chciałabym zrobić to nieco inaczej. Zamiast broszurkowych zasad, porozmawiajmy proszę o bezpieczeństwie na Maderze – tak po ludzku 🙂
W tym wpisie znajdziecie oficjalne zasady przetłumaczone na polski, ale rozszerzone o ciekawe informacje i uwagi “z życia”.
Czy Madera jest bezpieczna?
To samo, co czyni Maderę tym, czym tak ją kochamy, czyni ją także miejscem, które… powinno zwiedzać się z głową. Pomimo że nieczęsto, na Maderze także zdarzają się poważne wypadki. Oto więc gdzie szczególnie powinniśmy uważać, by móc wracać na Maderę często i bezpiecznie.
Ten post nie ma na celu odstraszenia nikogo przed wizytą na Maderze. Jego celem jest przypomnienie o tym, gdzie warto być bardziej uważnym, ponieważ wielu wypadków dałoby się uniknąć.
Śledząc informacje z ostatnich kilku lat, wypadki najczęściej zdarzają się:
- Upadki na szlakach, przy wodospadach i atrakcjach
- Wypadki w wodzie, zmycia przez fale na brzegach oceanu / w basenach lawowych
- Spadające głazy i osuwiska
- Na drogach
Szlaki – to kwestia oczywista. Poślizgnięcia, upadki, spadek z wysokości, osuwiska. Spadki z wysokości zdarzają się także podczas zwiedzania atrakcji i punktów widokowych – przykładem tego typu wypadku może być śmiertelny wypadek Polaka pod wodospadem Anjos.
Turysta zmarł po upadku z wysokości około 30 metrów w pobliżu Cascata dos Anjos w gminie Ponta do Sol. […] Według gazety CM, 36-letni mężczyzna narodowości polskiej, w momencie upadku robił zdjęcie. Źródło: [LINK]
Punkty widokowe na Maderze są często zabezpieczone i oznakowane. Absolutnie odradzamy przechodzenie przez barierki bezpieczeństwa – w końcu zainstalowano je tam bez powodu – i często jako reakcję na wypadki z przeszłości. To samo jeśli chodzi o zamknięte stare drogi – tam często grożą nam spadające głazy.
Wypadki w wodzie – Wysokie fale traktować trzeba poważnie. Nie warto ryzykować życia dla ładnego zdjęcia wzburzonego oceanu. Na Maderze już niejednokrotnie fale zmyły turystów, często ze skutkiem śmiertelnym – osoby zmytej, lub osoby, która próbowała ją ratować.
Podczas świąt Bożego Narodzenia 2018, w Paul do Mar mężczyzna rzucił się na ratunek tonącego turysty, który został zmyty przez fale, probując robić im zdjęcia. Turysta przeżył, mężczyzna, który go uratował – nie… Źródło: [LINK]
01 września 2018 odnaleziono ciało czeskiego turysty, który poślizgnął się na wybrzeżu w São Jorge, a następnie został wciągnięty przez fale.Źródło: [LINK]
27 czerwca 2024 włoska turystka została zmyta przez fale podczas robienia zdjęć w Poça das Lesmas, w Seixal. Zmarła następnego dnia. Źródło: [LINK]
Nieco więcej szczęścia miała ta para, której zmycie przez fale zakończyło się na szczęście dobrze.
Na drogach – Ten punkt dodałam bardziej od siebie, w celu zwrócenia uwagi na kwestię rond. Otóż na Maderze, prawy pas jest tylko dla osób opuszczających rondo na pierwszym zjeździe. Auta jadące prosto lub w lewo powinne zająć pas środkowy, czego nie wie duża liczba wypożyczających auta turystów, doprowadzając do niebezpiecznych sytuacji.
Warto też uważać na przejściach dla pieszych. Niestety, nie wszyscy kierowcy na Maderze chętnie zatrzymują się, by przepuścić idących po pasach.
Madera – jak bezpiecznie zwiedzać szlaki i lewady
Piesze wycieczki są świetnym sposobem na aktywny wypoczynek, odkrywanie przyrody i cieszenie się pięknem Madery. Jednak zanim wyruszycie na szlak, ważne jest, aby przestrzegać kilku zasad bezpieczeństwa.
Oto jak przygotować się szlaków Madery:
1. Wybierzcie odpowiednie szlaki
Wybierz szlaki, które są odpowiednie dla poziomu kondycji fizycznej i umiejętności. I pamiętaj – nie tylko Twoich, ale każdego członka wyprawy, zwłaszcza osób starszych i dzieci. Skonsultuj dane szlaku z innymi, być może mają lęk wysokości, klaustrofobię lub problemy zdrowotne, o których nie masz pojęcia. Nie naciskaj na innych, by przeszli dany szlak, jeśli nie czują się pewnie.
Informacje o szlakach znajdziesz zwłaszcza na:
Stronie Oficjalnej Visit Madeira
Stronie przydatnej aplikacji na telefon WalkMe
Na naszym kanale YouTube, liście “Szlaki Madery” najdziecie natomiast relacje wideo z większości najpopularniejszych szlaków.
Te wirtualne spacery pozwolą Wam ocenić, czy szlak jest odpowiedni dla Was. Warto jednak sprawdzić uwagę, czy filmy nie są przedawnione.
Unikaj szlaków, które są zbyt trudne lub wymagają specjalistycznego sprzętu. Na Maderze jest prawie 3000 km szlaków turystycznych i na prawdę, każdy znajdzie szlak odpowiedni dla siebie.
W internecie dostępnych jest wiele informacji, ale nie wszystkie są na bieżąco aktualizowane. Dlatego też sprawdź datę publikacji postu:
2. Sprawdź, czy masz aktualne dane o szlakach
Zwłaszcza po okresach z dużą ilością opadów, niektóre szlaki są natychmiastowo zamykane z powodu zagrożenia osuwiskami, lub już zaistniałymi osuwiskami uniemożliwiającymi przejście. Oczywiście, nigdy nie wychodźcie na szlak, wiedząc o jego zamknięciu.
Jak jednak dowiedzieć się o ich zamknięciu?
W przypadku turystycznych hitów takich jak szlak Pico do Areeiro-Pico Ruivo czy Levada do Caldeirão Verde, informacje o zamknięciu trafiają często do mediów i na media społecznościowe.
Na stronie oficjalnej znajdziemy najczęściej i najszybciej aktualizowane informacje na temat otwarcia/zamknięcia najbardziej popularnych i rekomendowanych szlaków (oznaczonych literkami PR od “Percursos Recomendados”).
Jeśli w ostatniej kolumnie napisane jest: ABERTO / OPEN, szlak jest otwarty.
Nie wszystkie szlaki jednak należą do listy rekomendowanych i nie są i na bieżąco aktualizowane przez odpowiedzialne za to osoby. W przypadku mniej popularnych szlaków warto sprawdzić najświeższe komentarze w aplikacjach tj. WalkMe, AllTrails, czy nawet recenzjach GoogleMaps. Sama aplikacja WalkMe nie jest aktualizowana non-stop, jednak to w komentarzach użytkownicy często informują innych o tymczasowym zamknięciu i innych problemach.
3. Sprawdź warunki atmosferyczne
Przed wyruszeniem w trasę i pamiętaj, że warunki pogodowe mogą się szybko zmieniać. Weź ze sobą odpowiednie ubranie (na wszelki wypadek) i sprzęt.
4. Wyjdź wcześnie i przygotuj się na szlak
Dobre buty, żywność i woda to podstawa, a w przypadku trudniejszych szlaków mogą przydać się kijki trekkingowe, mapy drukowane oraz:
- Idziesz trasą górską lub w pełnym słońcu (Zwłaszcza PR8 Vereda da Ponta de São Lourenço latem)? Nie zapomnij o nakryciu głowy i kremie przeciwsłonecznym.
- Idziesz lewadą z wieloma wodospadami? Weź coś nieprzemakalnego.
- Na trasie jest długi tunel? Weź latarkę, by ta w telefonie niepotrzebnie nie zużywała Ci cennej baterii.
SRPC poleca także wzięcie na szlak gwizdka, który jest niesamowicie przydatny podczas akcji poszukiwawczych.
5. Uważaj na poślizgnięcia
Wyjście na lewady lub kamienne szlaki typu PR19 Caminho Real do Paul do Mar, po dużym deszczu, nie jest dobrym wyborem. Mokre lewady i kamienne szlaki są bardzo śliskie, łatwo o potknięcia i upadki. Złapał Cię deszcz, lub przechodzisz pod wodospadem? Idź powoli i ostrożnie.
6. Nie idź w pojedynkę albo informuj innych
Jeśli to możliwe, nie ich na szlak sam. W razie wypadku inni będą w stanie powiadomić służby ratunkowe.
Podróżujesz solo? Nie ma problemu – zarezerwuj wycieczkę z przewodnikiem lub grupowy transfer na szlak (wycieczki “self-guided”) lub po prostu zapoznaj się z innym piechurem przy starcie trasy.
Jeśli z jakiegoś powodu na szlak wychodzisz w pojedynkę – przynajmniej poinformuj innych o planowane trasie i czasie powrotu. Powiedz bliskim lub obsłudze hotelu dokąd się wybierasz i kiedy planujesz wrócić. W przypadku wypadku, osoby te będą wiedziały, gdzie cię szukać. Pamiętaj wtedy jednak, żeby nie zmieniać szlaku w ostatniej chwili. Jeśli pozostało mało czasu do zmroku, nie ryzykuj i nie wychodź na trasę zbyt późno.
7. Miej załadowany telefon i/lub power bank
W mojego doświadczenia wiem, że na szlakach Madery ciężko jest nie robić zdjęć. Korzystanie z aparatu zużywa jednak dużo baterii, której może nie starczyć do końca szlaku. Zawsze dobrze jest mieć ze sobą w pełni naładowaną baterię i zapasowy power bank w razie, gdyby trzeba było użyć latarki lub zadzwonić po pomoc.
Nie we wszystkich miejscach, ale na wielu szlakach Madery mamy przynajmniej częściowy zasięg.
8. Zawsze trzymaj się szlaku
Nie schodź z trasy, nie próbuj iść na skróty, bo wiąże się z tym duże ryzyko nie tylko zgubienia, ale i upadku. Często pod roślinnością kryją się osuwiska i niebezpieczne spadki.
Absolutnie nie przechodź przez barierki bezpieczeństwa – w końcu zainstalowano je tam bez powodu, i często jako reakcję na wypadki z przeszłości.
9. Myśl o innych, nie tylko w wąskich przejściach
Na lewadach i trasach często napotkamy wąskie ścieżki przy krawędziach. Zadbaj o bezpiecznie przejście Twoje i osób idących z drugiej strony, w każdym niebezpiecznym miejscu.
12. Rób zdjęcia z głową i unikaj zupełnie niepotrzebnych niebezpiecznych sytuacji
Bądźcie zwłaszcza ostrożni robiąc zdjęcia. Jedną z ofiar śmiertelnych na szlaku Ribeira da Janela w Porto Moniz był turysta, który zrobił krok w tył bez patrzenia, pozując do zdjęcia “selfie”. [Źródło]
Nie podchodźcie zbyt blisko niebezpiecznych krawędzi lub wysokich fal w oceanie – o tym już wspominałam.
Nie bójcie się także zwrócić uwagi innym, gdy robią coś niebezpiecznego. Będąc pod wrażeniem piękna Madery oraz w nastroju typowo wakacyjnym, czasem można się nieco zapomnieć. Uprzejme przypomnienie o niebezpieczeństwie może uratować komuś życie.
Nagłe złe warunki? Osuwiska? Inne niebezpieczeństwa? Nie warto. Masz wątpliwości – zawróć. Będziesz miał w końcu wymówkę, by wrócić w to miejsce lub na Maderę ponownie.
Jak więc się zachować na szlakach i lewadach?
Poza zasadami bezpieczeństwa IFCN przypomina też by:
- Nie hałasować i nie zakłócać otoczenia
- Nie zbierać i nie niszczyć roślin
- Nie przeszkadzać napotkanym zwierzętom
- Nie zostawiać śmieci (nie rzucać nawet papierowych chusteczek, które wbrew pozorom rozkładają się bardzo wolno). Zostaw śmieci w wyznaczonych do tego miejscach.
Dodatkowe punkty superbohatera dostaniesz za zebranie znalezionych na trasie śmieci, zwłaszcza butelek!
- Nie niszcz ani nie przesuwaj oznaczeń trasy. Twoja zabawa może kosztować czyjeś życie.
- Nie rozpalaj ognia i nie rzucaj niedopałków na podłogę, grozi to pożarem, którego katastrofalne skutki podziwiać możemy do dzisiaj np. na końcu trasy Vereda do Pico do Areeiro
Co zrobić w razie wypadku?
Numer ratunkowy na Maderze to 112
Można też ściągnąć aplikację Prociv Madeira APP, która przyda się w sytuacji krytycznej. Zawiera ona wszystkie podstawowe numery awaryjne, pozwala być na bieżąco z alertami powodowymi, przekazać służbom ostatnią lokalizację i nie tylko. Dostępna jest po angielsku, portugalsku, francusku i niemiecku.
Statystyki wypadków na szlakach na Maderze?
Jak często dochodzi do wypadków na szlakach Madery? Czy rzeczywiście jest ich tak wiele? Statystyki wypadków dostępne na stronie internetowej Regionalnej Służby Ochrony Ludności (Serviço Regional de Proteção Civil – SRPC IP-RAM) pod tym adresem.
Strona dostępna jest tylko po portugalsku. Aby przejrzeć miesięczne statystyki, należy wybrać rok, miesiąc, a potem wybrać opcję “Acidentes em Percursos Pedestres” co oznacza wypadki na szlakach.
Niestety, nie są one podane według nazwy szlaku, na jakim doszło do wypadku, ale podzielone na rejony wyspy. Nie wiemy więc dokładnie, które ze szlaków Madery są najbardziej niebezpieczne, możemy się tego jedynie domyślać.
Jakie są powody wypadków na szlakach na Maderze?
Gdy zdarzają się wypadki na szlakach, a informacja ta trafi do mediów, często podawany jest domniemany powód wypadku. Czasami jest to pogoda lub stan zdrowia, czasami nieuwaga (np. podczas robienia zdjęć) lub złe przygotowanie.
Instytucja SRPC nie gromadzi jednak i nie publikuje danych dotyczących przyczyn wypadków na szlakach. Dokładne statystyki na temat powodów są więc niedostępne.
Czy zapłacę za akcję ratunkową na Maderze?
Jeśli już dojdzie do wypadku, nie wahajcie się dzwonić po pomoc. Boicie się, że to Wy poniesiecie koszty akcji ratunkowej? Niepotrzebnie. Według informacji podanych mailowo przez Regionalną Służby Ochrony Ludności, SRPC IP-RAM, operacje wykonywane w ramach ratownictwa i przedszpitalnego pogotowia ratunkowego na terenie Autonomicznego Regionu Madery nie wiążą się z żadnymi kosztami dla ofiary wypadku. Akcje ratunkowe są usługą całkowicie bezpłatną, zapewnioną przez samorząd i odpowiednie gminy. Mimo to, SRPC zaleca zwłaszcza obywatelom spoza Unii Europejskiej wykupienie ubezpieczenia podróżnego, które obejmuje całe koszty leczenia.
Mamy nadzieję, że informacje były przydatne. Odpoczywajcie i korzystajcie z piękna Madery, ale zawsze z głową.
Miłych i bezpiecznych wakacji!